10 tips om uit de dramadriehoek te komen

De naam zegt het al. In de dramadriehoek wil je liever helemaal niet komen. Deze driehoek staat voor drama.

Tijdens het derde jaar van de opleiding Pedagogiek, leerde ik bij het vak Supervisie over dit model en vandaag deel ik de theorie met jou!

Tot op de dag van vandaag vind ik dit nog steeds één van de belangrijkste theorieën op het gebied van persoonlijke ontwikkeling. Wanneer je net als ik wil werken aan duurzame relaties of aan je ik-grensbewustzijn lees dan vooral verder!
Ik zal je uitleggen wat de dramadriehoek precies is en geef je vervolgens 10 tips waarmee je uit de dramadriehoek kunt komen en kunt blijven.

In het kort

De dramadriehoek bestaat zoals je in bovenstaande afbeelding ziet uit drie rollen: de aanklager, het slachtoffer en de redder.

De aanklager is iemand die de schuld geeft of klaagt over een situatie of een andere persoon. "Maar jij doet dat altijd fout!"
Het slachtoffer is iemand die van mening is dat hem allerlei slechte dingen overkomen. "Ik doe het ook nooit goed."
De redder is iemand die vaak (on)gevraagd iets voor anderen doet. "Jij hebt al zo veel te doen, ik doe dat wel voor je."

Deze rollen kunnen ontstaan omdat iemand er toevallig een persoonlijke aanleg voor heeft, maar ze kunnen ook ontstaan in de dynamiek van een relatie. Zo kan persoon A die in de slachtofferrol zit, de rol van redder oproepen bij persoon B. Wanneer persoon A echter in de rol van aanklager zit, dan kan dit juist de rol van slachtoffer oproepen bij persoon B.
Zo kunnen de rollen uit dit model zorgen voor een negatief interactiepatroon, waar je lastig weer uitkomt. Zonde, want zo'n negatieve dynamiek in een relatie kost je ook veel negatieve energie.

Misschien ken jij zelf uit eigen ervaring wel een voorbeeld van een destructieve relatie. Of je merkt dat gesprekken met een bepaald persoon altijd erg stroef verlopen en veel weerstand bij je oproepen. Het kan ook dat je één van de rollen vaak terug ziet komen in je eigen gedrag. Bijvoorbeeld omdat je binnen een team vaak veel taken van anderen overneemt.
Het is belangrijk om te beseffen dat de rollen elkaar kunnen versterken, maar ook dat ze voor verandering vatbaar zijn. Je zit bijvoorbeeld eerst een tijd in de rol van redder, gaat vervolgens over je eigen grens heen en schiet in de rol van aanklager.

10 tips om uit de dramadriehoek te komen

Nu je weet wat de dramadriehoek is, is de volgende stap om te weten hoe je er uit komt. Ik geef je 10 tips waarmee je deze driehoek zo snel mogelijk weer kunt verlaten. Ik wil niet zeggen dat je met deze tips de dramadriehoek voor de rest van je leven kunt vermijden, maar je kunt de verschillende rollen nu wel herkennen en je weet wat je kunt doen.

1. De winnaarsdriehoek
Het tegenovergestelde van de dramadriehoek is de winnaarsdriehoek. Vanuit de slachtofferrol kom je hier door middel van zelfacceptatie en een kwetsbare houding. Als redder kom je hier door je zorgzaam op te stellen, waarbij je je aan de afspraak houdt en ook niet méér doet dan dat.
Als aanklager kom je tot slot in de winnaarsdriehoek door je assertief op te stellen en hierbij aandacht te besteden aan de verschillende belangen.

2. Open communicatie
Met name over jouw grenzen en gevoelens.

3. Eigenaarschap
Neem verantwoordelijkheid voor je eigen gedrag, gedachten, gevoelens en behoeften. Stel je kwetsbaar op en maak jouw eigen aandeel in de situatie bespreekbaar.

4. Hulp
Vraag anderen om hulp. Je hoeft niet alles zelf te doen.

5. Ruimte
Geef anderen ruimte om voor zichzelf te zorgen, om hun eigen verantwoordelijkheid te nemen. Je kunt hierbij wel laten weten dat je er voor de ander bent en dat hij kan aangeven wanneer jij iets voor hem kunt betekenen.

6. Grenzen
Ken je eigen grenzen en geef ze aan.

7. Feedback
Geef de ander eerlijke feedback. Hou het dicht bij jezelf en benoem feiten. Spreek vanuit de ik-vorm: "Ik vind/voel/wil/dacht..." en niet vanuit de jij-vorm want dan klinkt het al snel als een oordeel of verwijt. Sta ook open voor de feedback van de ander.

8. Zelfreflectie
Krijg inzicht in je eigen persoonlijkheid door middel van zelfreflectie. Dit maakt het bespreekbaar maken ook makkelijker. Een handig hulpmiddel wat ik zelf vaak gebruik is het 5G-schema. Daarbij schrijf je het volgende op: de gebeurtenis, jouw gedachte(n), jouw gevoel(ens), jouw gedrag en de gevolgen.

9. Eigen verantwoordelijkheid
Besef dat jij aan jezelf kunt werken en dat je de ander feedback kunt geven, maar dat je niet zijn gedrag kunt veranderen. Dat kan iemand alleen zelf doen.

10. Afstand en tijd
Heb je van alles geprobeerd om uit een destructief interactiepatroon te stappen, maar lukt het maar niet om er uit te komen? Probeer dan indien mogelijk wat afstand te nemen van deze persoon. Zorg ervoor dat je ook regelmatig contact hebt met mensen waarbij wel sprake is van een positieve interactie. Bedenk ook dat het tijd nodig heeft om een bepaald (negatief) interactiepatroon te ontwikkelen en dat het dus ook tijd kost om hier weer uit te komen.

Photo above post is made by mostafa meraji on Unsplash